main.conidition; Conflict, development pressures, and global climate change threaten this historic site.
Mağusa kentinin Latinler tarafından 1300 yıllarında ilk kuruluşunda güneydoğu köşesi bir tersane olarak planlanmıştır. Burada denizden girişi güven altına almak için bir burç inşa edilmiş, işlevinden dolayı Arsenal tabyası adını almıştır. Kentte şu anda bir şehitlik alanı olarak değerlendirilen yer, geçmişte tersane olarak gemi yapım ve tamiratı için kullanılmıştır. Yapıdan geriye tabyaya çıkan bir merdiven ile Batı tarafında bir revak kalmıştır. Zamanla dolan liman ve dolayısıyla da tersane, denize doğru kaydırılmış, içe giriş kapatılmıştır. Venedikliler surları güçlendirip burçları saldırılara karşı yuvarlak forma sokmuşlar, bu burçta da atış, saklanma ve lojistik için gerekli değişiklikleri yapmışlar, tabya ve rampalar oluşturmuşlar, ikinci bir duvar yaparak surlarla olan arayı doldurmuşlardır. Böylece kent, tam bir savunma kalesi şekline dönüştürülmüştür. 1571 Osmanlı kuşatmasını betimleyen Gibellino gravüründe bu açıkça görülmektedir. Gravürün kopyası ve savaşla ilgili materyal Canbulat müzesinde sergilenmektedir. Diğer kentlerin hemencecik teslimine karşılık, Mağusa 10 ay fazladan direnmiştir. Osmanlı güçleri en çok bu bölgeyi ateş altına almış, yumuşak toprak yapısı nedeniyle alttan da lağımlar kazarak şehre girmeye çalışmış, ancak Venedik güçleri her girişime cevap vermiştir. Kentin teslimi buradan değil batıya bakan Akkule kara kapısına yapılan top ateşleriyle sağlanmıştır. Kilis beyi Canbulat Paşa, burcun alınması için gösterdiği kahramanlıkla efsanelere konu olmuş, fetih sonrası burca adı verilmiştir. 20.yüzyılda burcun içindeki koridor müzeye dönüştürülerek, kendisinin adına temsili bir türbe ve kabartma heykeli yerleştirilmiştir. İngiliz zamanında burcun yanındaki sur açılarak şehre buradan verilen girişe de Canbulat Kapısı denmiştir. Denizin yıprattığı taşlar nedeniyle gereken bakımı 2023 yılı içinde yapılmıştır.
Canbulat kapısı ve Burcu-Halkalı burç (Camposanto burcu)’ndan bakış:1-Canbulat burcu (Arsenal tabyası),2-Deniz feneri,3-Canbulat müze çatısı,4-Hendek (Burası 2400m.uzunluğundaki hendeğin güneydoğu ucudur.)